ev stüdyosu ortamı

müzik stüdyosu izolasyonu

stüdyo ortamına ev içinde oda deniyor:)... yani evin içinde bir yerler... yine işin büyüklüğüne göre maliyet çok değişecek... mesela siz çalışırken çok gürültü olacak mı? ... keyboard kullanacaksanız sesini az açarsınız... yada kulaklık kullanırsınız... monitör kabin en iyisidir ama mecburen gerekebilir çoğu zaman kulaklık... o zaman, kulaklığın çok iyi olması şart... eletro gitar çalacaksanız gürültüye engel olmak çok zor ama teknoloji gelişti iyice amfi yerine direk olarak bir çok keyboarda yada audio/midi arabirimine gitarı girebiliyorsunuz... kulaklıkla elektro gitar çalmanız da mümkün... davul çalacaksanız::)))... işiniz zor tabii... o zaman yalıtım yapacaksınız odaya çünkü daha ilk gün eve polis gelecektir... tabii davul makinesi, ritm makinesi, eskiden ritm box denen zımbırtılardan kullanacaksanız yada dijital davul seti kullanacaksanız iş basit... "çok iyi" bir kulaklık işinizi görecektir... ama "adam gibi" bildiğin davul (bateri denen şey) gibisi de zevk vermiyordur büyük ihtimalle... çalmadığım için bir şey diyemem ama hiç bir şey akustiği kadar zevkli değildir diye düşünüyorum... o zaman işte eve polis kesin gelir...

yalıtım aslında özellikle mikrofon ile vokal yada akustik kayıt yapacaksanız şart!... ince iş yapacaksanız kesinlikle yalıtım şart çünkü kaydın temiz olması gerekiyor... vokal yada akustik kayıt yapılmayacaksa dışarıdan gürültü gelmesi önemli değil tabii... isterseniz yaparsınız...

elektronik müzikte burada anlatılanların hiç biri önem taşımıyor doğal olarak... işin içine mikrofon girdiği anda ayvayı yiyoruz...

ortamda materyal kullanmayı gerektiren 3 sebep var;

birincisi, çıkaracağınız gürültüden başkalarının rahatsız olmaması... o çıkan şey (ses) sizin için sanat harikası olabilir ama bilin ki herkes sanattan o kadar anlamıyor... siz onun sanat harikası olduğunu gidin önce alt komşu rıza amcaya anlatın...

ikinci ve asıl ön plana çıkan sebep ise; çaldığınız sanat harikasının gerçekten harika olup olmadığını nasıl anlayacağız!... yani ses ortamda istenilen ve gerçeğe yakın bir şekilde mi yayılıyor? siz duyarsınız bir şeyler, çok hoşunuza gider, "işte budur" dersiniz, çok sevindirik olursunuz... ama kaydı bir dinlersiniz, "rezalet" dersiniz... bu sebeple çok önemli işte ortam ve referans monitörler... yada kulaklık... yahu kulaklığı sallayın, o mecburen kullanılan bir şey, aslında referans monitör önemli...

üçüncü ve ne yaparsanız yapın, ev ortamında bir türlü tam olarak halledemeyeceğiniz sebep ise; dışarıdan gelecek seslerin önlenmesi... hiiiç duymadığınız ne kadar ses varsa, alıyor o mikrofonlar... burnunun dibindeki klasik gitarı adam gibi almaz, gider alt sokaktaki hurdacının sesini alır!... korkarsınız, "lan evde hurdacı mı dolanıyor" dersiniz...

ses her ortamda gidebildiği yere kadar gidiyor... gidemediği yer işte bizim aradığımız... ses havada gidiyor, bir malzemeden geçerken, değişiyor, çoğu zaman azalıyor... yani "iletim kaybına uğruyor"... ses duvara çarptığı zaman duvardaki malzemeye göre ya değişip diğer tarafa geçiyor (artabilir bile!) yada soğurulup azalıyor... tabii geriye de yansıyor... bizim bütün amacımız, ses girerken ve çıkarken mümkün olduğunca soğurulsun ve geriye de yansımasın... ses duvardan geçerken rezonans azaltılmalı yani...

bir çok ses yalıtım malzemesi ve bu işi yapan bir çok firma var... ama bildiğim en basit işlem strafor ile yada değişik köpük malzemelerle yalıtım yapmak... sıva altına yada sıva üstüne olabilir... profesyonel bir yalıtım sağlamaz asla ama işe yaradığı söyleniyor... amacımız amatörce evde müzik yapmak olduğuna göre maliyete göre bu yalıtım işi yapılabilir... yumurta ambalajı da olur...

taş yünü plakaları kullanılabilmektedir... eğer oda hacmi küçük tutulursa oldukça iyi bir yalıtım yapmak mümkündür... özellikle 2 kat alçıpan arasına taşyünü yada cam yünü olacak şekilde bir yalıtım yapılırsa hem iyi sonuç alınıyor hem de maliyet oda küçük olduğu taktirde yüksek olmuyor... ama diğer yandan unutulmaması gereken bir nokta, seçilecek ortam büyüdükçe daha kaliteli işler çıkarılabileceğinin unutulmamasıdır... yani kişinin imkanlarına kalmış bir şey... sonuçta amatörüz!!...

ortam izolasyonu, yalıtımı ve kalitesi aynı anda düşünülüp, her şey bir kerede halledilmeli... yani odayı öyle bir izole edip, duvarları kaplayıp, eşyaları yerleştirmemiz lazım ki, iş bir kerede olabilecek en iyi şekilde hallolsun... burada kullandığımız müzik dinleme cihazlarındaki otomatik dijital efektler ve en basiti, ekolayzır ayarları bizim için referans noktası olabilir... mesela "hangar"... yada "oturma odası"... yada orman, açık alan, oditoryum, taş bina, koridor, halı kaplı oda, salon vs vs vs... hımmmmm demek ki iş çok zor:)... biz amatörüz, o kadar detaya gerek yok... ya-pa-ma-yız!... o işi bizim için cihazlarımız zaten yapıyorlar... bunu sadece "ses" nedir? nasıl yayılır? basıl davranır? gibi şeyleri anlatmak için yazdım...

bas sesler bina aksamından yani duvarlardan ve özellikle de demirlerden bütün binaya hızla yayılır!! bu sebeple ev içinde özellikle bas gitar çalınacaksa amfiye değil, direk cihazlara bağlanmalıdır mümkünse... yada amfi duvarlardan uzak ve tabandan yüksek konumlandırılmalıdır...

piyano da aynen bas gitar gibi yada bas sesler gibi her yere yayılıyor... nereye kadar gidiyorsa artık!... davul bile zannedilenin aksine onlardan daha sorunsuzdur çünkü sadece ortamdaki hava boşluğuna yayılır... bas amfisi ve akustik piyano resmen "derttir"... bas amfisinin altına iyi bir materyal yerleştirmek çözüm olabilir ama o zaman da ses kalitesi ne oluyor? bilmiyorum!... deneyin...

izolasyonda kullanılan materyal 2 katmandan oluşuyorsa mutlaka bu 2 katman arasında hava boşluğu bırakılmalıdır... çünkü hem hava sesi bir miktar tutar, hem de birbirine temas eden yüzeyler sesi aktarırlar...

eğer ortamda en küçük bir açıklık varsa, bu açıklık bütün uğraşımızı boşa çıkarabilir, bu sebeple oda duvarlarındaki her türlü açıklık mutlaka iyice kapatılmalıdır... mümkünse kapılar çift kapı olmalıdır...

bunun yanında oda içinde küçük bir oda yapmak da iyi sonuç veriyor...

Odanın mutlaka temiz olması gerekiyor... toz olmamalı... zaten o toz nasıl beceriyorsa, gidip cihazların içine doluyor... elektrik ortamdan olmalı...

seçilecek mekanın kare olmaması tercih edilmeli...

mekan ne kadar büyük olursa o kadar iyidir... iyi ses yalıtımı gerektiği taktirde küçük mekanlarda maliyet düşmektedir!!... yahu yazıyorum ama malikanede yaşamıyoruz ki!...

taban halı ile yada özel malzemelerle kaplanabilir... iş profesyonelleştikçe bu ayrıntılar önem kazanır... halı çok önemli, unutmayın...

monitör kabinler kulak hizasına, birbirleriyle aynı seviyede olacak şekilde yerleştirilmelidir...

ev stüdyolarında da mümkün olduğunca akustik düzenleme yapılması uygundur... spectrum analizer kullanılarak oda içinde hangi frekansların ön plana çıktığı öğrenilebilir... optimum frekans dağılımı için absorbe edici ve difüze edici materyaller kullanılabilir... Absorberlar (yutucular) gözenekli ve rezonant olarak 2 ye ayrılır... ortamdaki perde, koltuk, kanepe gibi bir çok eşya gözenekli absorber görevi görürler... gözenekli yüzeye çarpan ses bu yüzylerde ısı enerjisine dönüşür ve yutulur... rezonant absorber lar ise özellikle bas seslerin yutulmasında kullanılan ahşap panellerdir...

bu yalıtım işi bir çok kişinin ortak problemi ve en önemli konulardan biri tabii... eğer kurulacak olan stüdyo için çok para harcanıyorsa, yalıtım için de para harcanmak zorunda doğal olarak... girişilen iş ne derce ciddi ise, harcanacak para da o derece fazla olacak mecburen... küçük imkanlarla kısıtlı bir şekilde işe başlandıysa ve mesela diyelim ki bateri ve bas gitar işin içindeyse özellikle apartman dairesinde bu işin dışarıya hiç gürültü çıkarmadan yapılması doğal olarak mümkün değildir... boşuna çabalamanın bir anlamı yok... yada çok para harcanacak, başka yolu yok... özellikle düşük frekanslı sesler binanın demir aksamı ile her yere gider... özellikle de uzaklarda daha rahatsız edici olur... yumurta kabı ile yada cam yünüyle tamamen engellenecek bir konu değildir... ya olabildiği kadar olacaktır yada iş profesyonellere bırakılacaktır ve bol para harcanacaktır...

"tabii en iyi yol, mümkünse sessiz sakin bir köşede işe yaramaz ufak bir depo yada dükkan bulmaktır" derim... öyle arkadaş, tanıdık, dost, akraba mutlaka çıkar... bir ricaya ve biraz dil dökmeye bakar... "abi, bak! çok bozmayacağız duvarları, ortalıkta yayıntı da olmayacak, bi köşecikte halledeceğiz, hem bak albümden acaip para gelecek, ne olur be ver şu anahtarı biz hafta sonları, geceleri biraz dağıtalım kafayı, sevaptır, hadi söyle bir çay da konuşalım...... bıdı bıdı" mutlaka işe yarar... ama hepsi yalan tabii... olduğu kadar... 

çalışma ortamı rahat olmalı, tüm cihazlara rahatlıkla ulaşılabilmelidir... PC klavyesine uzanayım derken pahalı cihazlar devrilmemeli, ayak bir kabloya takılmamalıdır vs vs vs::)))... yada herhangi bir cihazı kullanmak kolları yormamalıdır... öyle ortamlar eninde sonunda darmadağın bir hal alır... kablolar birbirine girer, mikrofonu çekeyim dersiniz, mikrofonla beraber midi klavye de gelir yanınıza... ses açısından iyidir de dağınık ve karışık olması ama işte yaniii...

eskiden yoktu ama şimdi ses yalıtımı, izolasyonu, traplar şunlar bunlar ülkemizde profesyonellerce yapılıyor... sonuçta bu iş 4 yıllık fakülte işi; ses mühendisliği... bir çok firma var artık... internetten rahatlıkla ulaşılabiliyor... zaten bu sayfaya gelene kadar onları dolaşmıştır herkes... ben sadece amatörce kullanılacak malzemelerden bahsettim... özetlersek; cam yünü, alçı pan, strofor, halı, perde, çift cam ve bazı yüzeyi girintili çıkıntılı olan sünger ve benzeri maddeler... ve tabii ki violler, yumurta ambalajları vs vs vs...

ama!

en önemlisi!... müzik yapacağım derken sakın yanmayın!... kullanılacak bir sürü malzeme var ve profesyonel olmayan, sağdan soldan toplama materyaller yada ucuz olsun, işimi görsün denen materyaller en ufak dikkatsizlikte yanabilirler... ve sönmezler!... bir de odanın her yerini kaplamışsınızdır, üstelik kapı da sağlamdır, daha da üstüne üstlük kapı da o malzemeyle kaplıdır... cayır cayır yanarsınız hem de bir kaç dakikada!... çok dikkatli olun... sanat şehidi olmayın...

TOPRAKLAMA

ev stüdyosu için gerekli olan malzeme ve işler sıralanırken çoğu zaman üzerinde durulmayan ama çok büyük önem taşıyan konulardan birisi topraklamadır... öncelikle güvenliktir... cihazların güvenliğinin sağlanması için ortamda elektrik akımının iyi regüle edilmesi birinci şarttır... elektrik kabloları uygun olmalıdır... elektrik tesisatında herhangi bir sorun olmamalıdır... tabii en önemlisi can güvenliğidir...

birbirine bir sürü kablo ile bağlanan bir çok cihazın arasında giden sinyal doğal olarak elektrik sinyalidir... doğru topraklama yapılmazsa binlerce TL harcanarak satın alınan cihazlar birer sorun haline gelir...

cihazların güvenliği yanında çalışmadan beklenen kalitenin sağlanması için de iyi bir topraklama yapılması şarttır... çoğu zaman elektrik sorunları hoparlörlerden gelen ses ile kendini belli eder...

binlerce lira para harcanıp kablosundan yalıtımına kadar eksiksiz düşünülen stüdyolarda çoğu zaman bu işlemler göz ardı edilmektedir... mutlaka yapılması gereken topraklama işlemi, işi iyi bilen biri tarafından doğru biçimde yapılmalıdır... elektrikçi bulun, adam gibi kablolarla, adam gibi topraklama yapsın...

elektrik işlerine burnunuzu sokmayın... cihazları kurcalarken, bir elinizi duvara dayayın...