keybordlar & piyanolar

Bence çok karışık!... ülkemizde piyanoya piyano deniyor (bereket)... geri kalana da org... "bizim oğlana org aldık, evde gürültüden geçilmiyor" derler... benim kafamda canlanan şu olur: ev şato gibidir! evin zemininde devasa bir salon vardır... bir köşede tavana kadar uzanan devasa borular filan... ortam karanlık ama org ışıl ışıl parıldıyor tavana kadar ve evin oğlu Sebastian dan bir şeyler tıngırtatıyor:) tabii ortalık ayağa kalkar gürültüden... yada hammond almışlardır evin oğluna... org budur... ama bizde düğünlerde bile org çalınır... o derece kültürlü bir toplumuzdur yani... üstelik internette yabancı müzik sitelerinde dolanırken görürüz, orglar der, piyanolar der... keyboradlar der... dijital piyanolar der... yani bir sınıflama vardır... ama çoğu yerli firmanın web sayfalarında özellikle "orglar" diye bir yer açmak zorunda kalıyorlar... Türkçede karşılığı yok bu keyboard un!... farzedelim gittiniz korg is 35 aldınız... arkadaşınız soracak size ne aldın diye! yada siz söyleyeceksiniz! hadi bakalım ne aldınız? anlatın derdinizi... org demeniz lazım anlaması için ama o zaman "düğünlere mi gideceksin heheeee" diyecek... evde çalacağım dediğinizde suratına tuhaf tuhaf bakacak... workstation aldım derseniz ne olacak? klavye aldım deseniz F mi Q mu yada kablolumu kablosuz mu diyecek bu sefer... "yooo bu müzik workstation ı" derseniz... "e org işte diyecek"... bu böyle sürer gider... yada roland e serisi bir cihazınız var... nedir o? şudur: intelligent synthesizer!... aslında arranger dır... zeki olanından... ama "aranjör satın aldım, hem de zeki" derseniz, "hangi aranjörü satın aldın ki" diye sorabilirler...

Hiç bir zaman yabancı dilde konuşmayı yazmayı sevmedim... ama mecburen "keyboard" diyeceğim... en doğrusu şimdilik bu bence...

Tabii aslında sorun şu: "bunlar enstrüman değil"... bütün sorun da bu... piyano enstrüman, klavsen de öyle... org da enstrüman... ama workstation enstrüman değil... bu sebeple herhangi birinin bunu anlaması tabii ki zor...

İşin içine elektronik vs girince işler değişiyor... hiç bir enstrümanı çalmayı bilmeseniz bile, eğer çok uğraşırsanız mesela herhangi bir müzik yazılımını kullanarak harika müzikler yapabiliyorsunuz!... piyano çalmayı bilmeyen biri iyi bir piyano müziği yapabilir!...

Gitar çalmayan biri mükemmel arpej yapabilir mesela iyi bir keyboard ile!...

Bütün sorun burada işte... elektronik ve teknoloji işin içine girince ortada bir müzik aleti olması gerekmeyebiliyor...

Özetle çoğu yerde görüyoruz, adam orgun başında fevkalade gerçekçi bir şekilde zurna çalabiliyor... hatta çoğu zaman da bunu orga hiç dokunmadan yapabiliyor:)...

Müzik kesinlikle ve kesinlikle, asla ve asla bu değildir...

Keyboard lar başta olmak üzere, bütün elektronik müzik cihazları (enstrüman değil, cihaz!) bence sadece ve sadece şu 2 sebepten dolayı kullanılmalıdır:

1-) işleri kolaylaştırmak
2-) imkansızı yapmak

ben düzenleme yapamam, mümkün değil... ama bu cihazlarla kıyısından köşesinden de olsa yapabilirim!

yada ben profesyonel bir stüdyada kayıt yapamam, ama bu cihazlar bana yardımcı olur...

canlı müzik yapacağım ama 5-6 kişi toplayıp grup kuramam mümkün değil, ama bu cihazlarla fazlası bile mümkün...

ben oda müziği yapmak istiyorum ama bu çok komik:)... olası değil... ama ille de yapacaksam, bu cihazlarla ve yazılımlarla yine kıyısından köşesinden bunu yapabilirim...

senfoni de yazabilirim! hatta çalarım... hatta ben iyi bir müzisyensem (mesela Jordan Rudess) alırım keyboard u devasa bir konseri tek başıma veririm...

örnekler bunlar... bu keyboard dediğimiz cihazları alıp yapamayacağımız hiç bir şey yok... ve bu keyboardalardan birini mesela Korg Triton Studio yu alıp sadece onunla başından sonuna kadar 24 bit kalitade CD mi hazırlamam çocuk oyuncağıdır... burada anlatılanların hiç birisine gerek kalmadan... özellikle bilgisayara...

internetteki çoğu ev stüdyosu ile ilgili özellikle yerli sitelerde nedense bu "keyboard" işi üzerinde pek durulmuyor!!! ... bence işin merkezi ve temeli olan cihazlar bunlardır...

tabii neden durulmadığı ortada... çünkü genelde işin meraklıları "müzisyen" değiller!... bir yazılım ile yada DJ ekipmanı ile müzisyen olunduğunu ben bir tek ülkemizde gördüm!...

müzisyen dediğin bir yada bir kaç müzik aletini çalabilen kişidir... neyse... bu konu ortamı gerer ve kavga çıkartır:)... dönelim keyboardlara...

keyboard; tuşlu bir enstrüman değil, tuşlu bir müzik cihazıdır... bence tanımı bu...

tuşlu enstrümanlar mesela piyano, akordion, bandoneon org vs dir... hadi şunu da ekleyelim, dijital piyano ve hammond orgu da ayıralım ve onlara da enstrüman diyelim çünkü bence tıpkı elektro gitar gibi bu ikisi de enstrümandır... fark şudur, dijital piyano ve elektro org bu aletlerin elektriklisidirler... ama bir arranger a piyanonun yada orgun elektriklisi demek yanlış olur...

keyboardlar biraz karışık... o kadar karışık ki bu kavram, dünyanın en büyük markaları bile farklı farklı sınıflandırıyorlar!... mesela Roland a göre keyboardlar şunlar:

synthesizer, workstation, arranger, midi klavye, elektro akordion, ses modülleri ve masa üstü sampler... tuş takımı olmayan modüller ve masa üstü sampler ları da keyboard sınıfı içine almış roland...

bunun yanında bütün markalarda son yıllarda teknolojinin gelişmesiyle artık herhangi bir sınıfa dahil olmayan modeller piyasaya sürüldü... mesela synthesizer/workstation yada arranger/workstation gibi...

keyboardlar artık bir çok şeyi yada her şeyi tek başlarına yapabiliyorlar... ve son zamanlarda klasik sınıflandırma yerini artık teknolojik sınıflandırmaya bırakmış durumda... mesela Korg un Karma teknolojisi gibi... Triton grubu cihazlar gibi... yada Roland ın G serisi cihazları gibi...

Ben şöyle sınıflandırınca bu konuyu anlayabiliyorum:

Synthesizer

Değişik sesler üretip birleştirebilen cihaz... modüler, analog, dijital ve yazılım olarak 4 gruptur... değişik sesler üretip sentezlemek ve her türlü efekti kullanmak isteyen bir müzisyen bu cihazları kullanmalıdır.

Synthesizer

Üreticilere göre synthesizer modelleri
Modüler synthesizer modelleri
Analog synthesizer modelleri
Dijital synthesizer modelleri
Synthesizer Yazılımları

Arranger

Genellikle ev keyboard u olarak da adlandırılırlar... bu yüzden neredeyse tamamı hoparlörlüdür... ancak günümüzde bir çok yeni model oldukça profesyonel özellikler içermektedir... Bu sebeple bu cihazları amatör ve profesyonel olarak ayırmak gerekir... Arranger, aslında bir özelliktir... tek başına müzik yaparken bu cihazlar çalınan parçayı otomatik olarak aranje ederler... accompaning olarak bilinen eşlik işini yaparlar... çoğunlukla ritm li cihazlardır... geri plandaki eşlik üzerine start, stop, intro, ending, fill ve variations gibi özelliklerle renklilik katılabilmektedir... bu tip cihazlarda ses ve ritm/stil sayısı ve özellikle varyasyon sayısı ne kadar fazla ise o kadar zevkli bir çalış sağlanır... ülkemizde canlı müzikte kullanılan vazgeçilmez cihazlar arranger özellikli aletlerdir... bu cihazlarda çaldığınız melodiye eşlik tamamen size bağlı değildir... yani bir kaç varyasyon dışında eşlik ile oynayabilmeniz pek mümkün değildir... ama piyasaya sürülen bir çok yeni model müzisyene daha sınırsız seçenekler sunmaktadır... yeni modellerde yüzlerce parça hazır yüklü olarak gelmektedir... bunun yanında şarkı sözlerinin de önceden yazılıp ekrandan eşlik anında okunabilmesi ve programlama yapılabilmesi gibi bir çok özellik canlı müzik yapanlar için oldukça çekici olmaktadır... özellikle son yıllarda efekt sayısında da belirgin artışlar sağlanmıştır... bir kısım workstation özelliği artık arranger larda da mevcuttur...

Workstation

Başından sonuna kadar, bir parçanın neredeyse her aşamasını yapan cihazlardır... tek bir parça cihaz ile başından sonuna kadar müziğini yapmak isteyen müzisyenlere yönelik, stüdyo ekipmanıdır... taşınabilir stüdyo demek daha doğrudur bu cihazlar için

Bir workstation ın içermesi gereken özellikler; kayıt ve düzenleme için multi-track sequencer, davul makinesi, synthesizer, sampler, tüm efektler ve pedal, ribbon, d-beam gibi kontrollerdir

Bu ayrımı yaptıktan sonra şunu bir kez daha belirtmek istiyorum, günümüzde gelişen teknolojiye paralel olarak bir çok yeni modelde artık bu sınıflamayı yapmak neredeyse imkansız olmuştur... bu sebeple tam olarak aradığımız cihazı bulabilmek için kendimize bir çok soru sorup yanıtını vermemiz gerekmektedir...

Herhangi bir tuşlu enstrüman/cihaz alırken dikkat edilmesi gereken noktalar:

piyano mu istiyorum? piyano istiyorsam akustik mi yoksa dijitalmi almalıyım?

sadece piyano çalmaktan hoşlanıyorsak, 2 seçenek çıkıyor karşımıza: akustik mi yoksa dijital mi? akustik piyano istiyorsak taşıma, yerleştirme, bakım ve akordunun yapılması gibi sorunları düşünmemiz gerekiyor! bunun yanın da şu da var, iyi bir akustik piyano her zaman için çok pahalıdır!... dijital olsun diyorsak çok fazla seçenek çıkacak karşımıza... çok basit dijital piyanolardan tutun da çok gelişmiş workstation özelliklerini de içeren modellere kadar seçeneğimiz var!! tabii fiyat farkı çok büyük... eğer sadece piyano çalma isteğindeysek tanınmış markaların (roland, yamaha, kurzweil, korg, casio, kawai vs) sadece piyano ve ek olarak bir kaç enstrüman sesi daha içeren (org ve rodes) bir kaç efektli mükemmel piyano tonlarına sahip modeller işe yarayacaktır... dikkat edilmesi gereken tek nokta tuşların yüksek kalitede olması ve gerçek piyanoya yakın tını elde edilmesidir... paramız ölçüsünde en yüksek tuş kalitesine sahip, en gerçekçi tınıyı veren modeli alırız... ama eğer amacımız piyano çalmak yanında kayıt vb gibi işlemleri yapmaksa ya PC ile birlikte kullanacağız, ya bir başka cihaz daha satın almamız gerekecek yada workstation özellikleri de içeren bir dijital piyano alacağız... Örneğin Yamaha nın Clavinova serisi modelleri ve stage modelleri inceleyebilirsiniz... Bunun yanında diğer markaların da iyice incelenmesinde yarar var... örneğin Roland Upright ve stage piyanolar gibi... bunun yanında korg ve kurzweil ın da çok iyi elelktro ve dijital piyano seçenekleri bulunmaktadır...

bir diğer unutulmaması gereken nokta ise şudur: stage piyanolarda hoparlör bulunmamaktadır!! yani ek olarak aktif monitör kabin vs almanız gerekecektir...

Piyano çalmanın değişik yolları da mevcuttur... tamamen isteğe kalmış bir konu... bir çok gelişmiş workstation/synthesizer 88 tuşlu modele de sahiptir ve mükemmel denebilecek ses ve tınıya sahiptirler... bunun yanında geliştirilebilir (expandable) olan bu cihazlara piyano sesleri kart takılarak da elde edilmektedir... piyano çalmanın yanında bir çok gelişmiş özelliğe sahip olmanın bir diğer yolu da budur ancak tam olarak piyanoya yakın bir tadı bu cihazlarla elde etmek zordur...

Diğer bir seçenek ise tuş takımı çok kaliteli 88 tuşlu bir midi klavye/controler satın almaktır... bu cihazlar sadece tuş takımından ve MIDI özelliklerinden ibaret oldukları için, bir dış cihazdan yada PC den ses alma ve aktif monitör kabin satın alma zorunluluğu doğmaktadır...

Temel piyano sesleri tüm keyboardlarda bulunmaktadır ancak bu cihazların çoğu (örneğin arrangerlar) piyano anlamında profesyonel değildirler ve 61 tuşludurlar...gerçeğe yakın tını elde etmek çoğunda mümkün değildir...

Upright Piyano

Dijital Piyano

Stage Piyano

Sadece canlı müzik yapmak mı istiyorum...

Bu şu demek: keyif almak için cihazı açacağım, çalacağım... eğer keyif için piyano haricinde de bir şeyler çalmak istiyorsak bizim için en uygunu Arranger lardır... özellikle yeni başlayan biri isek ve çok farklı amaçlarımız yok ise, evde kendi kendimize müzik yapacaksak isteğimiz genellikle iyi bir eşlik ile istediğimiz parçayı çalmaktır... çok kaliteli ritm eşliği ve zengin fonksiyonlar kullanarak istediğimiz her parçayı çalabiliriz bu cihazlarla... günümüzde arranger sınıfına dahi bür çok model çok gelişmiş özellikleri de artık taşımaktadırlar... örneğin Roland va-7, Roland e-80, Roland G70, Yamaha Tyros yada Korg pa 80 vb gibi... bu modeller alışılmış arranger sınıfının çok dışında workstation özellikleri de taşıyan cihazlardır ve profesyonel arranger lardır... evde yada herhangi bir ortamda canlı müzik yapmak için en ideal cihazlar profesyonel arrangerlardır...

Bunun yanında eğer müzik dehası bir çocuğunuz yok ise, normal bir çocuğa sahipseniz ve ona bir org almak istiyorsanız en ideal markalar yamaha ve casio nun ev tipi arranger larıdır... dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, tuşlarının standart tuş olmasıdır yani küçük tuşlu casio yada yamaha org almayın... ama küçük yaştaki çocuklar için mini tuşlu klavyelerle başlamak uygun görülmektedir...

profesyonel Arranger (Roland va-7)

Canlı müzik yapmanın yanında kayıt da yapacağım...

diyorsanız iş birden çok büyüyor ve evde keyifle amatörce müzik yapmanın dışına çıkıyor... o zaman küçük yada büyük çaplı bir ev stüdyosu işin içine giriyor... eğer çok parçalı bir sistem kurak istemiyorsak alacağımız cihaz gelişmiş bir workstation dır... yukarıda da belirtildiği gibi aslında profesyonel bir çok arranger ile de belki 1-2 ekleme ile müzik yapabilirsiniz ama yine de en ideali cebimizdeki paranın izin verdiği ölçüde en gelişmiş synthesizer/workstation ı satın almaktır...

Workstationlar canlı performanslarda da çok rahat kullanılabilmektedir ve en popüler marka ve modeller Roland Fantom, Yamaha Motif, Korg Triton, Korg Oasys ve Kurzweil K2660/61 dir...

Workstation (Korg Triton Extrem)