ses kartları, midi kontrol & klavyeler

Bilgisayarlar günden güne gelişmektedir... her program gibi müzik yazılımları da minimum bilgisayar özellikleri isterler ve kullanılacak olan yazılımlar ölçüsünde en azından bu minmumları içeren bir bilgisayar lazımdır... alt sınır vardır ancak üst sınır yoktur...

Özellikle mikrofon kullanılacaksa stüdyoda bilgisayarın ses yapmaması gerekir... kalın ve sağlam kasalı PC ler tercih edilmelidir... fanlar sürekli temiz tutulmalıdır... bunun yanında hard diskin de gürültü yapmayan bir hard disk olması şarttır...

Mutlaka LCD ekran kullanılması gerekiyor... crt ekranlar diğer bütün cihazları etkilemektedir ve gürültü yaymaktadırlar... tft lcd ekranlarda böyle bir sorun kesinlikle olmamaktadır...

Ekran kartının da fan soğutmalı olmaması gerekmektedir...

Eğer para sorunu yoksa 2 adet LCD ekran alınmalıdır... çünkü eğer yazılım ağırlıklı çalışılacaksa 2 ekran olması çok büyük avantaj sağlar...

Ses kartları da yapılacak olan işe göre değişir... eğer bir kaç mikrofonla kayıt yapılacaksa ses kartı ona göre olmalıdır... fazla sayıda mikrofon fazla sayıda preamp fazla sayıda giriş demektir... ses kartlarının kendi saat üreteçleri ve a/d (analog/dijital) çeviricileri ses kalitesini en çok etkileyen unsurlardır...

Dahili olarak PCI veya kart yuvalarına takılan kart türleri olduğu gibi, harici olarak USB bağlantı noktasına bağlanan, PCMCIA yuvalarına takılan ve profosyonel alanlarda kullanılmak üzere bağlanabilen versiyonları da mevcuttur. Eski ses kartları ISA yuvalarına takılabilirler. Ayrıca anakart üzerinde bütünleşik sunulan ses yongaları da mevcuttur. Ses kartlarının görevi, ses sinyallerini kaydetmek, sentezlemek, karıştırmak, degiştirmek ve çalmaktır...

Eğer yapacağınız müzikte yada kayıtta özellikle PC ağırlıklı işler yapacaksanız, ses kartınız ne kadar iyi olursa o kadar iyidir... yada örneğin sadece PC ye MIDI klavye bağlayacaksanız yine çok önemlidir... bunun dışında mükemmel ve pahalı ses kartlarına ihtiyacınız pek olmayacaktır... örneğin, kaydınızı gelişmiş workstation vb cihazlarla yada gelişmiş kayıt cihazları ile yapıp sadece dinleme amacı ile yada veri aktarımı amacıyla PC kullanıyorsanız, ki ille de PC bulunmak zorunda değildir ev stüdyosunda, o zaman gelişmiş bir ses kartına ihtiyaç duymayabilirsiniz...

Bazı ses kartları ayrıca kumanda kolu girişi veya MIDI için kullanılabilen girişe de sahiptirler. Önceden neredeyse tüm ses kartları bir kumanda kolu girişine sahipken, yeni model ses kartlarında bu durum giderek azalmaktadır, zira modern kumanda koları USB girişlerini kullanmaktadırlar. Bilgisayarın arka çıkışının sınırlı olması, ve takılacak cihazlar için bilgisayarın arkasına ulaşmanın zor olması sebepleriyle bazı ses kartlarına ön paneller ilave edilebilir. Bazen de ilave slot kapağı biçiminde giriş çıkış panelleri kullanılır, bu kapaklar ses kartına özel bir kablo ile bağlanırlar. Yine daha fazla giriş sunmak için, bazı ses kartı üreticileri özel girişler, ve bu girişe takılan, daha çok ses giriş-çıkışına sahip kablolar verirler...

Günümüzde amatör ses kartları ile profesyonel ses kartları arasında neredeyse fark kalmamıştır... çünkü insanların PC den beklentileri artmıştır... ses kartında olmazsa olmaz konu converter (dönüştürücü) lardır... analog olarak yapılan gitar bas, vokal vs gibi kayıtları dijital e çevirirler... ama artık günümüzde bu farklar ortadan kalkmaktadır... toplam maliyet içinde ses kartı maliyeti çok komik kalmıştır artık ve olabildiğince en iyisi satın alınmalıdır...

Bazı önemli ses kartı üreticileri...

Digidesign, MOTU, RME, Audiotrak, Creative Labs,Club 3D, C-Media, E-MU Systems, Guillemot, M-Audio, Philips, Realtek, VIA Technologies, Yamaha, TerraTec, Edirol, Nvidia...

Digidesign, MOTU ve RME oldukça profesyonel ürünler sunarlar... diğer markaların ihtiyaca uygun modelleri de rahatlıkla uygun fiyatlara satın alınabilirler...

ses kartı

Ses kartındaki renkler ve fonksiyonları

S/PDIF, sayısal (dijital) ses çıkışı sağlayan birimdir. Bu birimle ses analog dönüşümü yapılmadan doğrudan sayısal olarak çıkış birimine gönderilir. Böylece ses analog yerine sayısal gideceğinden seste kayıp olmaz. Ses sayısal olarak çıktığından hoparlörün de buna uygun olması gerekir. S/PDIF ses kartlarında turuncu renktedir...

Ses kartları ayrıca MIDI için kullanılabilen girişe de sahiptirler. Önceden neredeyse tüm ses kartları bir Joystick girişine sahipken, yeni model ses kartlarında bu durum giderek azalmaktadır, modern kartlar artık USB girişlerini kullanmaktadırlar.

Fast Track USB- M-Audio

Kayıt programlarıyla müzik yapılıyorsa bu tip cihazlar özellikle gitar kayıtları için kolay bir yoldur. Cihazın bilgisayarın USB portuna bağlanması yeterlidir. gitar, bas ve synthesizer gibi enstrümanlar için tasarlanmış giriş kanalının yanısıra vokal ve diğer akustik kayıtlar için mikrofon girişi de bulunmaktadır. Bu tip cihazlarla birlikte verilen yazılımlar ile bir çok efekt ve pedal simulasyonlarına sahip olmak mümkündür...

Bu tip cihazlar aslında ses kartı olarak değil kayıt arabirimi yada audio arabirimi olarak adlandırılmaktadır... Rahat ve kaliteli çalışmalar için artık olmazsa olmaz bir konuma gelmişlerdir çünkü fiyatları yaptıkları işe oranla oldukça düşüktür...

http://www.americanmusical.com

Yukarıda Audio arabirimleri ile yapılabilecek tüm bağlantılar gösterilmektedir...

Bazı önemli ve bilinen arabirim markaları:

Mark of the Unicorn (MOTU), SoundTech, Tapco by Mackie, Hosa, Emu, M-Audio, PreSonus, Edirol, RME, Tascam...

MIDI BAĞLANTISI NASIL YAPILIR

Öncelikle bilgisayarın midi bağlantı arabiriminin olması gerekiyor... hemen bütün ses kartları bu arabirimi taşımaktadırlar ancak iyi kalitede olmayan ses kartlarında bu arabirim iyi sonuç veremeyebilmektedir... bunun yanında özellikle son yıllarda USB bağlantı noktasından bağlanan MIDI kabloları ön plana çıkmıştır ve artık tavsiye edilen de bu kablolardır... USB kablolar her zaman bir CD ile beraber gelmektedir ve bu CD içindeki bilgiler iyi okunup anlaşılmalıdır...

Unutulmaması gereken bir diğer nokta ise şudur: eğer profesyonel bir ses kartı yada arabirim zaten mevcutsa USB kabloya ayrıyetten gerek yoktur...

MIDI bağlantısı nasıl yapılır

http://www.etcetera.co.uk

Bilgisayara bağlanacak USB uç tek, cihaza bağlanacak uç ise IN ve OUT olmak üzere çifttir... bilgisayara bağlayacağımız cihazlarda eğer General Midi (GM) yada GM2 özelliği varsa -ki MIDI özelliği olmayan profesyonel cihaz yoktur- MIDI bağlantılarının yapılacağı kısımda en az 2, yada bazen 3 (thru) 5 pinli soket bulunur... bağlantılarda dikkat edilecek tek nokta, IN in OUT a, OUT un da IN e bağlanmasıdır...

Çoğu zaman bir kaç cihazı bağlamak gerekir... o zaman MIDI thru bağlantısı gerekir... burada dikkat edilmesi gereken önemli nokta ise şudur: aşağıda görüldüğü gibi, bilgisayara bağlı olan keyboard un thru çıkışından diğer cihazın IN ine bağlantı yapılmalıdır... Her cihaz ın IN i ile bir öncekinin thru su bağlanmalıdır...

MIDI bağlantısı

http://www.midipage.nl/

Günümüzde stüdyo ortamı neredeyse tamamen bilgisayar ve yazılımlara kaymıştır... Gelişmiş yazılımlar düzenlemelerde kullanılan sesleri fazlasıyla doyurucu bir şekilde sunmaktadırlar... bu sebeple bu seslerin ses modülü, sampler yada keyboard lardan alınımı gittikçe ortadan kalkmaya başlamıştır...

Buna karşılık stüdyo ortamında tüm MIDI sistemini kontrol etmeye yarayan master keyboardlar ve MIDI keyboardlar (klavyeler) günden güne daha fazla ve etkin kullanılmaya başlanmışlardır... master ve MIDI klavyeler aslında aynı görevleri görürler ancak master olarak adlandırılanlar daha karmaşık MIDI sistemlerini kontrol etmede daha etkindirler...

Aslında tüm gelişmiş müzik workstationlar aynı işlemi yapabilmektedirler ancak hem çoğu bu master klavyeler kadar bu işe odaklı değillerdir, hem de karşılaştırılamayacak kadar pahalıdırlar... çünkü diğer fonksiyonlar üzerinde yoğunlaşmışlardır...

Keystation Pro 88 M-AUDIO

MIDI klavyeler son zamanlarda oldukça popüler olmaya başlamışlardır... bu klavyeler aslında sadece MIDI özelliği olan tuş takımlarıdır... bilinen klavyeler gibi ses, ritm vs gibi özellikleri taşımazlar... sadece ve sadece MIDI bağlantısı ile herhangi bir cihaza yada PC ye bağlandıklarında kullanılabilirler... bu sebeple fiyatları oldukça uygundur... kullanım amaçlarına göre tek oktavlık olabildikleri gibi standart piyano tuşuna sahip olanlarına kadar bir çok çeşitleri vardır... Uygun bir yazılımla PC ye bağladığınızda yada başka bir enstrümandan ses aldığınızda imkanlar çerçevesinde oldukça gelişmiş bir dijital piyanoya sahip olmanız çok kolaydır... Bunun yanında tabii ki midi arabirim olarak kullanılırlar...

Değişik markalar ürettikleri değişik modellerde artık bir çok farklı özelliği de bu klavyelere eklemeye başlamışlardır... bir çok işletim sistemine uyum sağlayabilen bu cihazlar özel olarak üretilmiş yazılımları ile gelmektedir... örneğin YAMAHA KX hem oldukça gelişmiş bir arpejitöre sahiptir hem de 25, 49, 61 ve gerçek 88 piyano tuşlu modellere sahiptir...

MIDI kontrol ünitelerinin tuş takımsız bir çok gelişmiş özelliklere sahip marka ve modelleri de mevcuttur...

MIDI kontrol klavyesi

Yukarıdaki şemada bir MIDI kontrol klavyesinin ne gibi amaçlara hizmet edebileceği görülmektedir...

Roland A-30 MIDI controller

Yukarıdaki kombinasyonda Korg X5DR synthesizer modülünden sağlanan seslerle Sonar yazılımı ile mükemmel ölçülerde müzik yapılabilmektedir...

Bazı önemli MIDI klavye/kontrol marka & modelleri

M-Audio Keystation Pro 88 MIDI Controller
Akai MPK49 Keyboard USB MIDI Controller
Korg K61P 61-Key USB MIDI Controller
E-MU Xboard 49 USB MIDI Controller
M-Audio Oxygen 49-key Mobile USB Controller
Novation X-Station 61 MIDI Controller Standard
Behringer U-CONTROL UMA25S USB MIDI Controller
Yamaha KX8 88-Key Keyboard MIDI Controller
CME VX8 88-Key Hammer Action USB MIDI Keyboard
Digidesign Command 8 Control Surface Standard
Edirol PCR-800 USB MIDI Keyboard Controller Standard
Studiologic VMK-188plus Controller Keyboard Standard